Στην αρχαιολογική έρευνα του Πανεπιστημίου Αιγαίου και της ΚΒ' ΕΠΚΑ στην Κυμισάλα Ρόδο, η οποία διήρκησε τέσσερεις εβδομάδες, συμμετείχαν 12 συνολικά προπτυχιακοί ή μεταπτυχιακοί φοιτητές αρχαιολογίας των Πανεπιστημίων Αιγαίου και Κρήτης, 2 μεταπτυχιακοί φοιτητές του Πανεπιστημίου Νicolalus Copernicus του Torun της Πολωνίας (στο πλαίσιο του διαπανεπιστημιακού Ευρωπαϊκού προγράμματος κινητικότητας φοιτητών, Erasmus Placement) και μια τελειόφοιτος φοιτήτρια αρχιτεκτονικής του Πανεπιστημίου της Φλωρεντίας.

Με δαπάνη της εκκλησιαστικής επιτροπής Σιαννών εργάστηκε στην ανασκαφή ένας εργατοτεχνίτης, ενώ με τη συνδρομή του Institute for Aegean Prehistory εργάστηκαν στην ανασκαφή πέντε εργατοτεχνίτες και καλύφθηκαν έξοδα μετακινήσεων της ανασκαφικής ομάδας.

Ιδιαίτερα σημαντική ήταν η συμβολή του καθηγητή Κλασικής Αρχαιολογίας του Παν/μιου Nicolaus Copernicus, κ. Mariusz Mielczarek, ο οποίος συμμετείχε ως μετακαλούμενος διδάσκων του Τμήματος Μεσογειακών Σπουδών, στο πλαίσιο του διαπανεπιστημιακού Ευρωπαϊκού προγράμματος κινητικότητας διδασκόντων, Erasmus.

Πολύ σημαντική ήταν η συμβολή του Δήμου Aταβύρου, ο οποίος για τέταρτη συνεχή χρονιά παρείχε διαμονή και διατροφή στην ανασκαφική ομάδα.

Οι εργασίες συντήρησης, καταγραφής και μελέτης έγιναν για πρώτη φορά στο κτίριο του πρώην αστυνομικού σταθμού Μονολίθου (Κέντρο Αρχαιολογικής Έρευνας Κυμισάλας-ΚΑΕΚ), ο οποίος έχει παραχωρηθεί κατά χρήση από το Δήμο Αταβύρου στο Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών, αποκλειστικά για τις ανάγκες της αρχαιολογικής έρευνας στην Κυμισάλα.

Ανασκαφές

Το έτος 2009 η ανασκαφική έρευνα διεξήχθη στη νεκρόπολη της Κυμισάλας και συγκεκριμένα στη θέση Σκαλί, στους δυτικούς πρόποδες του Αγίου Φωκά τομέας Ι), όπου ανοίχτηκε μια τομή και ερευνήθηκε ένας ασύλητος λαξευτός τάφος μεγάλων διαστάσεων με οπαίο άνοιγμα στην οροφή και πιθανότατα ταφικό περίβολο, και στην ανατολική κλιτύ το λόφου Κυμισάλα (Τομέας ΙΙΙ), όπου ανοίχτηκαν συνολικά 7 ανασκαφικές τομές και ερευνήθηκαν 6 συλημένοι και 2 ασύλητοι τάφοι.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσίασε ο Τάφος 10 (Τομέας Ι), η παλαιότερη χρήση του οποίου ανάγεται στα πρώιμα ελληνιστικά χρόνια, σύμφωνα και με την κτέριση της ταφής στο ΝΔ εγκόλπωμα (νόμισμα Αγαθοκλέους Βασιλέως, Συρακούσες 330-290 π.Χ.). Δεν έχουν διατηρηθεί άλλες ελληνιστικές ταφές στα δύο άλλα εγκολπώματα του τάφου (Α και Β), όπου η διατάραξη των στρωμάτων ήταν μεγάλη.

Ο τάφος φαίνεται πως ξαναχρησιμοποιήθηκε και πάλι κατά την ύστερη αρχαιότητα, όταν λειτούργησε ως οστεοφυλάκιο για πλήθος ανακομιδών, οι οποίες σύμφωνα με την κεραμική που τις συνόδευε και μια πρώτη εκτίμηση πρέπει να χρονολογούνται από τον 2ο μέχρι τον 4ο αι. Το οπαίο της οροφής ανοίχτηκε και οι ανακομιδές τοποθετήθηκαν στο εσωτερικό του τάφου 10, αρχικά με κάποια τάξη, όπως δείχνουν πρόχειρες λιθοδομές και μια προσπάθεια τακτικής στοίβαξης κρανίων στα βαθύτερα στρώματα, στη συνέχεια όμως, χύδην.

Η συστηματική συντήρηση των κεραμικών ευρημάτων και μικροαντικειμένων του θαλάμου, ο καθαρισμός του σκελετικού υλικού και η συστηματική μελέτη τα επόμενα χρόνια αναμένεται να δώσει ακριβέστερες χρονολογήσεις και λεπτομερέστερες ερμηνείες για αυτό το εξαιρετικά ενδιαφέρον εύρημα.

Καθαρισμοί

Καθαρισμοί πραγματοποιήθηκαν σε τρεις θέσεις της περιοχής. Το 3ο Σύστημα Προσκόπων Παραδεισίου έκανε καθαρισμό ολόκληρου του ανεσκαμμένου τμήματος της νεκρόπολης, από την πευκοβελόνα και τα πεσμένα φύλλα.

Γεωμετρική τεκμηρίωση

Στο πλαίσιο του μνημονίου συνεργασίας μεταξύ Τμήματος Μεσογειακών Σπουδών, του ΠΑ και Σχολής Αγρονόμων Τοπογράφων Μηχανικών του ΕΜΠ, σε ακαδημαϊκό (ερευνητικό και εκπαιδευτικό) επίπεδο, που υφίσταται από το 2007 συνεχίστηκαν οι μετρήσεις για τη δημιουργία ορθοφωτοχάρτη της περιοχής από επεξεργασία έγχρωμων αεροφωτογραφιών του ΟΚΧΕ σε κλίμακα 1:2000.

Έγιναν φωτογραμμετρικές αποτυπώσεις του δυτικού τμήματος του τείχους της ακρόπολης, μήκους περίπου 30 μ. και του τάφου 2/2006 από την ομάδα του Εργαστηρίου Φωτογραμμετρίας, της Σχολής Αγρονόμων Τοπογράφων Μηχανικών του ΕΜΠ.

Τέλος, στον τομέα ΙΙΙ ιδρύθηκε κάναβος με τετράγωνα διαστάσεων 5x5 μ., καλύπτοντας μια συνολική έκταση 2672 τ.μ. Τον κάναβο έκανε ο κ. Ιωσήφ Σπάρταλης, τοπογράφος της ΚΒ' ΕΠΚΑ.

Καταγραφή - αρχειοθέτηση ευρημάτων

Τηρήθηκαν χειρόγραφα ημερολόγια και για τους δύο Τομείς. Τα ημερολόγια, οι κατάλογοι των ευρημάτων και το σχεδιαστικό και φωτογραφικό υλικό της περιόδου ψηφιοποιήθηκαν από τους φοιτητές, υπό την εποπτεία του συνεργάτη της ανασκαφής, κου Kων/νου Καλογερόπουλου, Υποψήφιου Διδάκτορα Αρχαιολογικής Θεωρίας και Ψηφιοποίησης Αρχαιολογικών Δεδομένων του Παν/μιου Αιγαίου (Τμήμα Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας, Μυτιλήνη).

Όλα τα αγγεία και τα σημαντικότερα όστρακα συντηρήθηκαν επί τόπου από την συντηρήτρια της ομάδας κα Τζούλια Πετράκη.

Μετά το πέρας της ανασκαφής τα ευρήματα μεταφέρθηκαν και παραδόθηκαν για φύλαξη στην αποθήκη της ΚΒ΄ ΕΠΚΑ, και συντάχθηκε το προβλεπόμενο πρωτόκολλο παράδοσης και παραλαβής. Κατατέθηκαν επίσης στην ΚΒ΄ ΕΠΚΑ τα χειρόγραφα ημερολόγια, οι κατάλογοι των ευρημάτων και τα σχέδια της ανασκαφής, καθώς και ψηφιακός δίσκος με όλο το ψηφιοποιημένο υλικό της έρευνας στην Κυμισάλα.

Σύνθεση ανασκαφικής ομάδας 2009

Δρ. Μανόλης Ι. Στεφανάκης (Επίκουρος Καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας)
Δρ. Βασιλική Πατσιαδά (Αρχαιολόγος, ΚΒ' ΕΠΚΑ)
Dr. Hab. Mariusz Mielczarek, (καθηγητής κλασικής αρχαιολογίας, Παν/μιο Nicolaus Copernicus, Πολωνία)
Δρ. Χρυσή Μπούρμπου, (Βιοαρχαιολόγος, Διδάσκουσα Πανεπιστημίου Αιγαίου)
Δρ. Ανθή Δίπλα, (Αρχαιολόγος, Διδάσκουσα Πανεπιστημίου Αιγαίου)

Κωνσταντίνος Καλογερόπουλος (Υποψήφιος Διδάκτορας Αρχαιολογικής Θεωρίας και Ψηφιοποίησης Αρχαιολογικών Δεδομένων, Παν/μιο Αιγαίου)
Τζούλια Πετράκη (συντηρήτρια, Παν/μιο Αιγαίου)
Φυτουράκη Αργυρώ (Μεταπτυχιακή φοιτήτρια Παν/μιο Κρήτης)
Katarzyna Radziwilco (Μεταπτυχιακή φοιτήτρια Παν/μιο Nicolaus Copernicus)
Krysztof Zedrzejczyk (Μεταπτυχιακός φοιτητής Παν/μιο Nicolaus Copernicus)
Βαλασία Στρατή (Πτυχιούχος Αρχαιολογος, Παν/μιο Αιγαίου)
Μανουσάκη Ευτυχία (Πτυχιούχος Αρχαιολογος, Παν/μιο Αιγαίου)

Ιωάννα Καραγιώργου (προπτυχιακή φοιτήτρια, Παν/μιο Αιγαίου)
Παπαδόπουλος Γιώργος (προπτυχιακός φοιτητής, Παν/μιο Αιγαίου)
Ποδοπάνη Ελένη (προπτυχιακή φοιτήτρια, Παν/μιο Αιγαίου)
Διακαντώνης Ηλίας (προπτυχιακός φοιτητής, Παν/μιο Αιγαίου)
Μπομπότης Κώστας (προπτυχιακός φοιτητής, Παν/μιο Αιγαίου)
Φιλιπποπούλου Γεωργία (προπτυχιακή φοιτήτρια, Παν/μιο Αιγαίου)
Αντωνιάδου Χριστίνα (προπτυχιακή φοιτήτρια, Παν/μιο Αιγαίου)
Γιαννάς Χρήστος (προπτυχιακός φοιτητής, Παν/μιο Αιγαίου)
Στριγκάρη Φωτεινή (προπτυχιακή φοιτήτρια Παν/μιο Φλωρεντίας)

6 ανειδίκευτοι τεχνίτες